Afval-expert Lucy van Keulen van L’atarimae gaf tijdens Empack 2025 een interessante kennissessie over recyclen. Haar boodschap was duidelijk: ondanks alle mooie woorden over duurzaamheid, is de werkelijkheid in de keten ronduit zorgwekkend.
Duurzaamheidsplannen onder druk
Uit onderzoek blijkt dat duurzaamheid bij organisaties bovenaan de strategische prioriteitenlijst staat. Toch gaat het in de praktijk anders: de afgelopen jaren gingen meerdere recyclingbedrijven failliet, andere schroefden hun activiteiten terug en investeringen in recyclingcapaciteit bleven achter. Volgens van Keulen ligt de belangrijkste oorzaak in marktprijzen en grondstoffen: “De keten gaat eraan in Europa. Tegen de tijd dat nieuwe regelgeving rond recyclaat en circulariteit ingaat, is de capaciteit voor het recyclen van verpakkingen én de kennis en kunde waarschijnlijk afgenomen.”
Markttrends: concurrentie buiten Europa
De olieproductie is grotendeels uit Europa verdwenen vanwege hoge arbeids- en energiekosten. Productiecentra in China en de Verenigde Staten hebben het stokje overgenomen, waardoor zij goedkoop plastic op de wereldmarkt zetten. Het gevolg hiervan is minder Europese productie van plastic, een krimp van recyclingcapaciteit en weinig innovatie en investeringen.
“Als je kijkt naar de plasticstroom, is het een grote lineaire pijl. Dit moet in 2050 een gesloten keten zijn.” Door de veranderingen in de waardeketen en het verdwijnen van grondstoffen in het milieu wordt plastic in een steeds negatiever daglicht geplaatst. “Ik ben niet anti-plastic, maar ik ben wel pro-samenwerking in de keten.”
Wat is er nodig tegenover de realiteit
Om de recyclingsector gezond te houden zijn volgens van Keulen een sterke, Europese recyclingsector, investeringen in kennis en innovatie, een betere infrastructuur en intensieve samenwerking in de keten nodig. De huidige situatie laat echter een ander beeld zien, namelijk een verlies van kennis en banen tot wel 100.000 banen in Nederland in één jaar, toenemende afhankelijkheid van grondstoffen uit China en de VS en een achterblijvende Europese infrastructuur.
Wat moet er gebeuren?
Lucy pleit voor een eerlijker speelveld en stevige beleidsmaatregelen. Het doorberekenen van milieuschade in de kostprijs, een heffing op virgin plastic om het gebruik van recyclaat te stimuleren en subsidies en belastingvoordelen voor bedrijven in de circulaire economie zijn van groot belang.
Wat kunnen bedrijven zelf doen?
Volgens afval-expert Lucy van Keulen begint verandering bij inzicht in de eigen afvalstromen. Door een analyse kun je meer dan 10% besparen op processen en inkoop. Met een grondstofstrategie ben je voorbereid op de toekomst. “Laat het je niet overkomen, denk erover na, ga praten in de keten en bouw een keten met elkaar.” Ze benadrukt dat dit niet alleen de verantwoordelijkheid is van verpakkers of retailers, maar ook van universiteiten, beleidsmakers en consumenten. Kortom, van de gehele keten.
Met deze regels bouw je niet alleen samen met de keten aan de recyclingsector, maar bereid je je ook voor op de PPWR-regels. Tijdens een kennissessie vertellen experts Karen van de Stadt en Paul Christiaens meer over de regels en de implementatie ervan.