Nederland staat op een kruispunt: zonder snelle actie dreigt het zijn koppositie in circulaire plastics te verliezen. Stijgende kosten, falende businesscases en concurrentie van goedkoop (fossiel) plastic van buiten de EU zetten de sector onder druk. De presentatie van het eindrapport van de Nederlandse Plastictafel kwam op een cruciaal moment, waarin de uitdagingen én kansen voor de sector duidelijk werden benoemd.
Actie is noodzakelijk
Het eindrapport van de Nederlandse Plastictafel is een krachtig signaal, de urgentie is hoog. In de afgelopen drie jaar is al 3 miljoen ton aan productiecapaciteit verdwenen en zijn meerdere recyclingbedrijven failliet gegaan. Tegelijkertijd komen er Europese verplichtingen aan, zoals de PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation) en SUP (Single-Use Plastics richtlijn), die juist méér circulair plastic vereisen. Een EU-brede aanpak is dan ook onmisbaar voor de circulaire plasticketen om te kunnen concurreren met fossiele alternatieven.
Kernmaatregelen om koppositie te behouden
Om de voorsprong te behouden, innovatie te stimuleren en een gelijk speelveld binnen Europa te creëren, is een samenhangend pakket aan maatregelen nodig volgens de Plastictafel:
- Extra inzet van circulair plastic door grote merken: meer dan 20 prominente bedrijven, waaronder Unilever, Coca-Cola en Albert Heijn, hebben zich gecommitteerd aan het gebruik van circulair plastic bovenop de wettelijke verplichtingen. Dit leidt tot de inzet van 115.000 ton circulair plastic per jaar, een belangrijke stap richting de Europese duurzaamheidsdoelen voor 2030.
- Publieke sector als aanjagers van circulair gebruik: de publieke sector, waaronder het Rijk, provincies en gemeenten, heeft toegezegd om circulair plastic actiever in te kopen. Dit geldt bijvoorbeeld voor producten zoals kantoormeubilair, kabels en materialen voor grond-, weg- en waterbouwprojecten. Met een jaarlijkse overheidsinkoop van €115 miljard kan de publieke sector een sterke impuls geven aan de vraag naar circulaire producten.
- Een circulaire hefboom voor financiering: een innovatieve maatregel introduceert een afdracht voor bedrijven op het gebruik van fossiel plastic via het Europees Digitaal Productpaspoort. Deze opbrengsten vloeien terug in een transitiefonds dat circulaire koplopers ondersteunt en onrendabele kosten in de keten compenseert.
- Lagere kosten voor circulair plastic: het prijsverschil tussen virgin en circulair plastic moet omlaag door maatregelen als een gecombineerde subsidie voor investerings- en operationele kosten (CAPEX-OPEX), verlaging van de energiebelasting, en vrijstelling van afvalstoffenbelasting op residustromen.
Samenwerking, slimme financiering en marktcreatie
De voorgestelde maatregelen laten zien dat Nederland alles in huis heeft om opnieuw Europees koploper te worden, maar dan moeten we wel nu bewegen. Samenwerking, slimme financiering en marktcreatie tonen een duidelijke route. De Plastictafel roept het kabinet op om nú door te pakken.
Lees hier het volledige eindrapport van de Plastictafel (bron: NRK, 2025).