Tijdens Empack 2025 verzorgden Karen van de Stadt, strategisch expert verpakken bij het KIDV, en Paul Christiaens, specialist internationale ontwikkelingen bij Verpact, een interessante sessie over de nieuwe EU Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR). Ze bespraken de verantwoordelijkheden in de gehele keten en gaven handvatten voor een goede voorbereiding.
De doelstellingen van de PPWR
De PPWR is in het leven geroepen met drie duidelijke doelen. Allereerst moet de volledige levenscyclus van verpakkingen worden aangepakt: van het eerste ontwerp tot en met recycling, inclusief het terugbrengen van gerecycled materiaal in nieuwe verpakkingen. Daarnaast wil de Europese Commissie een gelijk speelveld creëren binnen de interne markt, zodat in alle lidstaten dezelfde regels gelden. Het uiteindelijke doel is om bij te dragen aan klimaatneutraliteit in 2050.
De verordening geldt voor de hele Europese Unie als één territorium. De PPWR werd eind januari 2025 officieel gepubliceerd. Vanaf 12 augustus 2026 zijn de regels van kracht, wat bedrijven een overgangsperiode geeft om aan de eisen te voldoen. “De PPWR is complexe wetgeving,” vertelt Paul Christiaens. Veel maatregelen zijn al bekend, maar de details (de secundaire wetgeving) moeten nog worden uitgewerkt. Daardoor zijn de exacte spelregels nog niet altijd tastbaar.
Invoering van de PPWR
Stap voor stap voert de EU de PPWR in, met mijlpalen die fabrikanten, consumenten en het milieu gaan raken. Vanaf augustus 2026 moeten alle fabrikanten beschikken over een conformiteitsverklaring. Dit document, ook wel een verpakkingspaspoort genoemd, bevat onder meer informatie over de gebruikte materialen, de aanwezigheid van schadelijke stoffen en de recyclebaarheid van de verpakking. Daarmee kan de fabrikant aantonen dat de verpakking in de hele Europese Unie op de markt mag worden gebracht. Tegelijkertijd worden er uniforme weggooilogo’s ingevoerd, zodat consumenten overal in de EU op dezelfde manier kunnen zien hoe zij een verpakking correct moeten weggooien.
In 2027 worden producentenregisters geïntroduceerd en wordt vastgelegd hoeveel gebruikscycli een herbruikbare verpakking moet doorlopen om daadwerkelijk als ‘herbruikbaar’ te worden aangemerkt. Het jaar 2028 fungeert als overgangsjaar: stickers op groente en fruit en de zakjes voor koffie en thee moeten dan industrieel composteerbaar en recyclebaar zijn. Ook verschijnen de ontwerpcriteria voor recyclebaarheid en worden prestatieklassen vastgesteld.
In 2030 volgt een belangrijke mijlpaal: bepaalde verpakkingen worden verboden als ze onvoldoende recyclebaar zijn, en er komen verplichtingen voor het gebruik van recyclaat. Vijf jaar later, in 2035, moet er per inwoner tien procent minder verpakkingsafval worden geproduceerd, en moet minstens 55 procent van alle verpakkingen recyclebaar zijn.
Verantwoordelijkheid binnen de keten
Tijdens de sessie vertelde Paul meer over de verantwoordelijkheid van de PPWR. De PPWR legt de verantwoordelijkheid bij de hele keten, van producent tot laatste verstrekker. Het verpakkingspaspoort speelt hierin een cruciale rol, omdat het zorgt voor transparantie en efficiëntie. Producenten moeten aantonen welke materialen zijn gebruikt, of de verpakking voldoet aan de ontwerpregels, en welke tests en standaarden zijn toegepast. Deze gegevens moeten vervolgens worden opgenomen in het verpakkingenregister, waarbij ook de recyclebaarheid van de verpakking wordt aangegeven voor tariefdifferentiatie.
Recyclaat in de praktijk
De regels rond het gebruik van recyclaat treden in 2030 in werking. Daarbij geldt dat alleen post-consumer materiaal, dus materiaal dat al eens op de markt is gebracht, ingezameld en binnen de EU is gerecycled, meetelt. Voor drankflessen geldt dat zij minimaal dertig procent recyclaat moeten bevatten, voor contactgevoelige verpakkingen van PET eveneens dertig procent. Voor contactgevoelige verpakkingen zonder PET is dit tien procent, en voor alle overige verpakkingen 35 procent.
Nieuwe regels voor herbruikbare verpakkingen
“Het hergebruik van verpakkingen is heel anders dan wij het nu in Nederland kennen. Waar normaal rotaties tellen, moet nu een bepaald percentage van de verpakking herbruikbaar zijn,” vertelt Paul. Voor de horeca betekent dit bijvoorbeeld dat in 2028 tien procent van de verpakkingen herbruikbaar moet zijn.
Uniforme symbolen in de EU
Ook op het gebied van symbolen verandert er veel, en daar gaat Paul tijdens de sessie verder op in. Binnen de hele EU komen uniforme pictogrammen voor statiegeldverpakkingen, herbruikbare verpakkingen en het percentage gerecycled materiaal. Daarnaast kunnen fabrikanten optioneel QR-codes toevoegen om consumenten extra informatie te geven.
Stappen voor een goede voorbereiding
Volgens sprekers Karen en Paul is de eerste stap richting naleving van de PPWR dat bedrijven zich bewust worden van hun rol in de keten en precies weten welke verplichtingen op hen afkomen. Het is belangrijk om te weten welke typen verpakkingen je in de markt zet en welke eisen daaraan verbonden zijn. In de sessie lichten zij de verantwoordelijkheden van de verschillende rollen toe en bespreken zij het ‘nieuwe woordenboek’ met daarin definities van de PPWR. Bekijk de volledige sessie hier:
Meer weten over de PPWR? In een bijeenkomst van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kwamen de kerndoelen en de impact van de verordening uitgebreid aan bod. Lees het volledige artikel hier: PPWR-bijeenkomst werpt licht op de toekomst.